De definitie van de ‘deeleconomie’, en nu concreet!

De deeleconomie, ofwel de ‘sharing economy’, is een veelgehoorde term. In de deeleconomie staat het delen van bezit centraal. De deelnemers van de deeleconomie zullen producten delen met elkaar en elkaar toegang geven tot diensten. Maar wat is de specifieke definitie van de deeleconomie? Voorheen kon nog geen concrete betekenis gegeven worden van de deeleconomie. Share.nl heeft onlangs de definitie voor de deeleconomie aangescherpt.

‘’Binnen de deeleconomie consumeren,  produceren en verhandelen mensen onderling producten, diensten, kennis en geld, gefaciliteerd door peer-to-peer marktplaatsen, business-to-business marktplaatsen en coöperatieven.’’

Diversiteit in de Deeleconomie

Er zijn drie verschillende soorten binnen de deeleconomie te onderscheiden volgens Botsman en Roger (2010) die tevens aansluiten bij de bovenstaande definitie; de deeldiensten, de doorgeefmarkten en de deellifestyle. Bij deeldiensten betalen consumenten om gebruik te maken van producten zonder dat zij deze bezitten of toegang tot diensten te verkrijgen. Deze deeldiensten vinden plaats via de peer-to-peer marktplaatsen, zoals beschreven in de definitie, waar de bezoekers vraag en aanbod omtrent bepaalde producten, diensten, kennis en geld bij elkaar laten komen. Het autodeelplatform in Amsterdam van WeGo is een voorbeeld van zo’n dergelijke deeldienst. De business-to-bussiness (B2B) marktplaatsen stellen bedrijven en overheden in staat om onderling diensten, kennis en geld te verhandelen.

De doorgeefmarkten worden gedefinieerd als initiatieven waar producten niet worden weggegooid na gebruik, maar worden doorgegeven of verkocht aan de volgende gebruiker. Zo zorgt Thuisafgehaald er voor dat voedsel wordt doorgegeven wanneer de ‘kok’ een bordje over heeft en is Weloveswoppen.com de online fashion community waarbij kledingstukken geruild en doorverkocht kunnen worden.

Coöperatieven zijn een onderdeel van de deellifestyle. De deellifestyle refereert naar groepen mensen met dezelfde interesses en behoeftes om minder tastbaar bezit, zoals tijd, geld, ruimte of capaciteit, te delen en ruilen onder elkaar. Ook coöperatieven geven waarde aan de deeleconomie. Diverse coöperatieven verenigen een groep mensen die zelf een product of dienst creëren. Een veel gebruikte internationale term hiervoor is ‘crowdsourcing’. Voorbeelden hierbij is het samen produceren en consumeren van een encyclopedie, zoals Wikipedia, of het samen produceren en consumeren van sociale zekerheid voor ondernemers bij Broodfonds.

Delen en verlenen van toegang, maar geen deeleconomie

Dit alles bij elkaar vormt een duidelijke afbakening van wat bij de deeleconomie behoort en welke diversiteit in de deeleconomie te vinden is. Share.nl noteert dat de on-demand systemen op basis van de bovengenoemde definitie niet mee gerekend worden tot de deeleconomie. Bij een on-demand systeem, ook wel ‘product-service system’ genoemd, biedt een bedrijf de klant toegang tot de dienst achter een product. Het is een manier waarop de huidige businessmodellen aangepast worden aan de ontwikkeling van de deeleconomie. Bedrijven kunnen op deze manier concurreren met peer-to-peer marktplaatsen, omdat zij dezelfde toegang tot producten kunnen bieden. Als voorbeeld geeft Greenwheels toegang tot de mobiliteit van een auto en geeft Spotify toegang tot muziek. Bij on-demand systemen leveren de bedrijven de dienst van een product in de proportie (liedjes in plaats van een cd), op de gewilde locatie (in de straat in plaats van een verhuurlocatie) en op het gewilde moment. De auto’s of liedjes worden wel door meerdere mensen gebruikt en daardoor ook gedeeld, maar omdat dit veelal het geval is bij verhuurconcepten (zoals bij bibliotheken of bij traditionele autoverhuur) zou de deeleconomie een ruim begrip worden. Er is bewust gekozen voor het uitsluiten van de on-demand systemen, zodat de deeleconomie concreet te beschrijven is.

De toepassing van de deeleconomie

Nu de definitie van de deeleconomie aangescherpt is, zal er voor de gebruikers niet zo veel veranderen. Iedereen waardeert de initiatieven rondom de deeleconomie en stimuleert hiermee de ontwikkeling en groei. Of het initiatief nou is ontstaan vanuit het delen op zich, of dat delen wordt aangemoedigd vanuit een succesvol businessmodel? Delen blijft een fenomeen waar we als samenleving op dit moment behoefte aan hebben.

Bronnen:
Botsman, R., & Rogers, R. (2010). What’s mine is yours. New York: HarperBusiness.
Onderzoek van NCDO (december 2013): Onderzoeksreeks 20 ‘Nederlanders & de deeleconomie’ – Link naar het onderzoek
Share NL (20 november 2014) – Link naar het artikel